Wielki Finał - podsumowanie konkursów i akcji edukacyjnych związanych z misją IGNIS
W środę 24 września w Ministerstwie Rozwoju i Technologii odbył się Wielki Finał konkursów i akcji edukacyjnych związanych z misją IGNIS. W uroczystości wzięło udział blisko 150 laureatów konkursów z całej Polski, których prace i projekty zostały wyróżnione w ogólnopolskich inicjatywach organizowanych przez Polską Agencję Kosmiczną we współpracy z MRiT, Europejską Agencją Kosmiczną oraz partnerami merytorycznymi.
Edukacja kosmiczna priorytetem polskiej misji
Misja IGNIS od początku miała wyjątkowy wymiar edukacyjny. Polska jako pierwszy kraj na świecie przeznaczyła aż 20% czasu pracy astronauty na pokładzie Międzynarodowej Stacji Kosmicznej na realizację działań skierowanych do dzieci i młodzieży. To bezprecedensowe osiągnięcie podkreśla rolę edukacji kosmicznej w strategii rozwoju kraju i w budowaniu pozycji Polski w Europejskiej Agencji Kosmicznej.
- Misja „Ignis” to dowód, że polska nauka i technologia potrafią działać na najwyższym, międzynarodowym poziomie. To także wyzwanie i obowiązek wobec obywateli — by przekuć wiedzę zdobywaną w przestrzeni kosmicznej na korzyści dla gospodarki i codziennego życia - podkreślił wiceminister rozwoju i technologii Michał Jaros.
Laureaci konkursów i akcji edukacyjnych
Podczas wydarzenia wyróżniono zwycięzców inicjatyw edukacyjnych (pięciu konkursów i akcji sportowej) związanych z misją.
- To dzięki Wam mogłem wykonać swoją pracę na orbicie. Cieszę się, że miałem okazję wykonać Wasze eksperymenty. Mam nadzieję, że chociaż część z Was skończy pracując dla polskiej branży kosmicznej - mówił podczas spotkania w MRiT polski astronauta Sławosz Uznański-Wiśniewski.
Każdy z konkursów rozwijał inne obszary kompetencji młodych ludzi – od umiejętności technicznych i inżynieryjnych, przez kreatywność artystyczną, po pracę zespołową i zdrową rywalizację. Wspólnym celem było ukazanie, że kosmos nie jest abstrakcyjną odległością, lecz przestrzenią realnych możliwości dla kolejnych pokoleń Polaków.
– Dziękujemy, że tak licznie zechcieliście wziąć udział w konkursach. Serdecznie wszystkim gratuluję. Trzymamy kciuki za Wasz dalszy rozwój, za inspiracje naukami ścisłymi - matematyką, fizyką, ale też za wrażliwość estetyczną w parzeniu na świat – co wykazaliście w konkursach plastycznych. Gratuluję również Waszym rodzicom, mentorom, a jako fizyk szczególne podziękowania kieruję do nauczycieli, doceniam Wasz trud i wkład w uczenie przedmiotów związanych z badaniami kosmicznymi. – podkreśliła podczas spotkania z dziećmi i młodzieżą prezes Polskiej Agencji Kosmicznej Marta Wachowicz.
Konkursy i akcje zrealizowane na przestrzeni minionych 12 miesięcy
- „Prosty eksperyment – kosmiczne odkrycie” – w ramach konkursu wyłoniono 11 eksperymentów autorstwa polskich uczniów, które astronauta Sławosz Uznański-Wiśniewski wykonał podczas misji IGNIS.
Konkurs skierowany był do młodzieży w wieku 11-19 lat, zainteresowanej naukami ścisłymi i technologiami kosmicznymi. Jego celem było zaprojektowanie eksperymentu, który można będzie przeprowadzić zarówno na Ziemi, jak i w warunkach nieważkości na pokładzie ISS.
Uczestnicy konkursu mieli za zadanie opracować eksperyment, który może być przeprowadzony w warunkach mikro-ciążenia (nieważkości) na ISS. Do wyboru są trzy obszary tematyczne: efekty fizyczne, płyny, pomiar masy. Ważny był też czas przeprowadzenia eksperymentu – max. 2 min.
Eksperyment musiał zostać przeprowadzony na Ziemi, a jego przebieg wyjaśniony z odwołaniem do praw fizyki. Następnie należało opisać, jak eksperyment może zachować się w warunkach nieważkości.
W 5 etapach oceny zgłoszeń konkursowych, ostatecznie wyłonionych zostało 11 eksperymentów, które astronauta projektowy Europejskiej Agencji Kosmicznej dr Sławosz Uznański-Wiśniewski wykonał podczas misji na ISS.
Konkurs był prowadzony w okresie październik – grudzień 2024 r.
- „Kosmiczni Detektywi” – wynikiem konkursów jest szereg prac przedstawiających zastosowanie technologii kosmicznych w życiu codziennym.
Konkurs skierowany był do uczniów polskich szkół w wieku od 6 do 14 lat. Udział w konkursie mogły brać drużyny (od 2 do 5 osób) pod opieką nauczyciela, rodzica lub edukatora.
Konkurs „Kosmiczni Detektywi” to przygoda w której uczestnicy wcielali się w rolę detektywów śledzących ślady technologii kosmicznych, które znalazły zastosowanie w naszym codziennym życiu. Zadaniem uczestników było znalezienie przykładu technologii opracowanej pierwotnie na potrzeby kosmicznych misji, a następnie pokazanie, jak została ona zaadaptowana na Ziemi, np. w kuchni, medycynie, transporcie czy komunikacji.
Uczestnicy mogli wybrać jedną z wielu form przekazu swojej pracy konkursowej: film, animacja, prezentacja, opowiadanie, gra, a nawet forma artystyczna! Ważne było, aby zawrzeć w niej rys historyczny wybranej technologii, jej pierwotne zastosowanie w misjach kosmicznych, sposób jej przekształcenia, wytłumaczyć jej działanie oraz przykłady wykorzystania w codziennym życiu.
Konkurs trwał od października 2024 r. do końca lutego 2025 r.
Konkursy z kategorii Earth Observation – „Barwy Ziemi” i „Z góry widać lepiej”
Celami konkursów było:
- zainteresowanie młodzieży i studentów tematyką zobrazowań satelitarnych i możliwości ich wykorzystania;
- pokazanie za pomocą zobrazowań satelitarnych jak zmienia się świat wokół nas (analiza terenu zlokalizowanego w pobliżu miejsca zamieszkania lub innego wybranego w Polsce lub ogólnie na świecie);
- przypomnienie o wpływie człowieka na otaczający go świat i pokazanie roli danych satelitarnych w monitorowaniu tych zmian.
- „Barwy Ziemi” – wyłonione prace plastyczne ukazują piękno Ziemi
z perspektywy satelitów.
Konkurs był skierowany do młodzieży ze szkół podstawowych (7-8 klasa), ponadpodstawowych oraz studentów utalentowanych plastycznie.
Uczestnik miał za zadanie wykonać dowolną techniką pracę plastyczną wykorzystującą obraz satelitarny lub takim obrazem inspirowaną, przedstawioną w formie graficznej. Ponadto wymagany był krótki opis pracy.
W części opisowej należy zawrzeć: uzasadnienie wyboru danego zdjęcia, źródło inspiracji, opis zastosowanej techniki plastycznej oraz wykorzystane dane i informacje pomocnicze.
Wskazane było bazowanie na danych pochodzących z terenu zlokalizowanego w pobliżu miejsca zamieszkania lub innego wybranego w Polsce.
Konkurs był prowadzony w okresie od kwietnia do końca czerwca 2025 r.
- „Z góry widać więcej” – nagrodzone prace mają charakter naukowy, są oparte na danych satelitarnych. Tematyka prac skupiała się na interesujących zjawiskach widocznych na zobrazowaniach satelitarnych, w bezpośrednim otoczeniu uczestników.
Konkurs był skierowany do młodzieży ze szkół podstawowych (7-8 klasa), ponadpodstawowych oraz studentów utalentowanych plastycznie.
Uczestnik miał za zadanie wykonać analizę i interpretację danych satelitarnych oraz przedstawienie wyników w formie graficznej i raportu (opisu zadania).
Praca miała przedstawiać wyniki opracowania zdjęć satelitarnych w postaci analogowej lub cyfrowej oraz zawierać część opisową. W części opisowej należało zawrzeć: uzasadnienie wyboru tematu opracowania, opis zastosowanej metody analizy zdjęć satelitarnych, wykorzystane dane i informacje pomocnicze, uzyskane wyniki oraz wnioski.
Wskazana była analiza terenu zlokalizowanego w pobliżu miejsca zamieszkania lub innego wybranego w Polsce. Przedstawienie aktualnej sytuacji, zmian zachodzących w czasie lub ciekawego zjawiska będzie dodatkowym atutem.
Opracowania mogły zostać wykonane z zastosowaniem metod: interpretacji wizualnej zdjęć satelitarnych; animacji zdjęć satelitarnych z różnych terminów; analizy i klasyfikacji danych satelitarnych.
Konkurs był prowadzony w okresie od kwietnia do końca czerwca 2025 r.
- „Zagraj w Kosmos” – wynikiem konkursu są gry edukacyjne z elementami science fiction, stworzone przez uczestników.
Konkurs był skierowany do uczniów szkół podstawowych, ponadpodstawowych oraz studentów.
Uczestnicy konkursu mogli zgłosić grę lub zabawę edukacyjną lub Science Fiction o tematyce kosmicznej za pomocą wybranej ogólnodostępnej aplikacji webowej.
Ogłoszenie konkursu miało na celu zainteresowanie dzieci i młodzieży szkolnej tematyką kosmiczną; poszerzenie wiedzy dzieci i młodzieży o astronomii, podboju kosmosu i innych obszarach wiedzy o kosmosie.
- Akcja: „Dogoń Astronautę”
Wielki Finał był także okazją do podsumowania akcji „Dogoń Astronautę” – przez pierwsze 4 doby od startu rakiety z Polakiem na pokładzie, grupy szkolne, studenckie, rodziny, przyjaciele, ale także całe miasta, pokonały dowolną dyscypliną sportu dystans 400 km, wspierając tym samym lot pierwszego Polaka na ISS. Uhonorowana została reprezentacja miasta Biała Podlaska, które w sposób wyjątkowy przystąpiło do akcji i w ciągu kilkudziesięciu godzin wspólnie wszyscy uczestnicy akcji .
Inwestycja w przyszłość
Ogólnopolski Program Edukacyjny dla misji IGNIS został opracowany w odpowiedzi na rosnące potrzeby polskiego sektora kosmicznego. Jego celem jest nie tylko zainteresowanie uczniów tematyką badań kosmicznych, lecz przede wszystkim przygotowanie przyszłych kadr inżynierskich i naukowych.
W ramach programu powstały lub są tworzone m.in.:
- projekt „Klucz do Kosmosu”, wprowadzający podstawy elektroniki i alfabet Morse’a do polskich szkół (100 000 zestawów trafi do 10 000 placówek do końca 2025 r.),
- 40 cykli warsztatów inżynieryjnych w całej Polsce, obejmujących takie obszary jak bioinżynieria, druk 3D czy systemy komunikacji radiowej,
- „Lekcje z orbity” – 60 materiałów dydaktycznych opartych na doświadczeniach z misji IGNIS, które zostaną udostępnione szkołom i nauczycielom.
Dzięki tym inicjatywom Polska konsekwentnie buduje system edukacji kosmicznej, który integruje teorię z praktyką i pozwala uczniom rozwijać kompetencje niezbędne w nowoczesnej gospodarce.
Wielki Finał - relacja fotograficzna